Translations of this page

Γιατί οι σχολές πρέπει να χρησιμοποιούν αποκλειστικά ελεύθερο λογισμικό

του Richard Stallman

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους οι χρήστες Η/Υ πρέπει να επιμείνουν στη χρήση του ελεύθερου λογισμικού. Τους δίνει την ελευθερία να ελέγχουν τους Η/Υ τους απόλυτα -- αντίθετα, με το ιδιόκτητο λογισμικό, ο υπολογιστής κάνει ότι θέλει ο ιδιοκτήτης του λογισμικού, όχι ότι εσείς θελήσετε. Το ελεύθερο λογισμικό επιτρέπει επίσης την αλληλοσυνεργασία των χρηστών, ως οδηγό για μία δίκαιη ζωή. Αυτοί οι λόγοι αφορούν τις σχολές (σχολεία, πανεπιστήμια, ιδρύματα, κρατικές είτε ιδιωτικές σχολές, κτλ), όσο αφορούν και τον καθένα μας.

Όμως υπάρχουν ιδιαίτεροι λόγοι που αφορούν τις σχολές. Οι λόγοι αυτοί αποτελούν το θέμα του παρόντος άρθρου.

Καταρχάς, το ελεύθερο λογισμικό μπορεί να ωφελήσει οικονομικά τις σχολές. Ακόμη και στις πλουσιότερες χώρες, τα λεφτά των σχολών δεν είναι πολλά. Το ελεύθερο λογισμικό δίνει στις σχολές, παρόμοια με τους υπόλοιπους χρήστες, την ελευθερία αντιγραφής και αναδιανομής λογισμικού, ώστε το εκπαιδευτικό σύστημα να μπορεί να δημιουργεί αντιγραφές του λογισμικού για όλους τους Η/Υ που διαθέτει. Στις φτωχές χώρες, αυτό μπορεί να βοηθήσει στο σταμάτημα της ψηφιακής διαίρεσης (με την έννοια του διαχωρισμού).

Αυτός ο προφανής λόγος, αν και σημαντικός, είναι επιφανειακός. Και οι κατασκευαστές ιδιόκτητου λογισμικού μπορούν να περιορίσουν αυτό το μειονέκτημα επιτρέποντας τα ενδοσχολικά αντίγραφα του λογισμικού για εκπαιδευτικούς σκοπούς (ΠΡΟΣΟΧΗ! -- μία σχολή που δέχεται αυτή την προσφορά ίσως να αναγκαστεί να πληρώνει τις μελλοντικές αναβαθμίσεις τους λογισμικού.) Ας ρίξουμε μια ματιά στους βαθύτερους λόγους.

Μία σχολή πρέπει να διδάσκει στους μαθητές τρόπους ζωής μέσω των οποίων θα επωφελείται ολόκληρη η κοινωνία. Πρέπει να ενθαρρύνουν τη χρήση του ελεύθερου λογισμικού όσο ενθαρρύνουν και την πράξη της ανακύκλωσης. Εάν οι σχολές διδάσκουν στους μαθητές με τη βοήθεια του ελεύθερου λογισμικού, τότε οι μαθητές θα μπορούν να το χρησιμοποιούν μετά την αποφοίτηση τους. Αυτό θα βοηθήσει την κοινωνία να αποδράσει από τον έλεγχο των μεγαλοεταιρειών. Αυτές οι εταιρείες προσφέρουν δωρεάν δείγματα λογισμικού στις σχολές για τους ίδιους λόγους που τα εργοστάσια παραγωγής τσιγάρων διανέμουν δωρεάν τσιγάρα: ώστε να εθιστούν τα παιδιά σε αυτά (1). Δε θα δώσουν έκπτωση στους μαθητές όταν μεγαλώσουν, αποφοιτήσουν και χρειαστούν το προϊόν τους.

Το ελεύθερο λογισμικό επιτρέπει στους μαθητές να μάθουν πώς λειτουργεί το λογισμικό. Όταν οι μαθητές ενηλικιωθούν, μερικοί απο αυτούς θέλουν να μάθουν τα πάντα για τον Η/Υ τους και το λογισμικό του. Αυτή είναι η ηλικία που οι άνθρωποι οι οποίοι θέλουν να καταλήξουν καλοί προγραμματιστές πρέπει να τα μάθουν. Για να μάθουν να γράφουν καλό λογισμικό, οι μαθητές πρέπει να μελετήσουν και να συγγράψουν πολύ κώδικα. Έχουν ανάγκη να μελετήσουν και να κατανοήσουν προγράμματα που χρησιμοποιούνται πρακτικά απο τους ανθρώπους. Θα είναι εξαιρετικά ενδιαφερόμενοι στο να μελετήσουν τον πηγαίο κώδικα των προγραμμάτων που χρησιμοποιούνται καθημερινά.

Το ιδιόκτητο λογισμικό απορρίπτει τη δίψα όλων αυτών για γνώση: λέει, "Η γνώση που ζητάτε είναι μυστικό -- απαγορεύεται η εκμάθηση της!" Το ελεύθερο λογισμικό ενθαρρύνει τους πάντες για μάθηση. Η κοινότητα ελεύθερου λογισμικού απορρίπτει την "ιερότητα της τεχνολογίας", η οποία απαιτεί την άγνοια του έξω κόσμου στο πώς λειτουργεί η τεχνολογία· ενθαρρύνουμε όλους ους μαθητές οποιασδήποτε ηλικίας και κατάστασης, να μελετήσουν τον πηγαίο κώδικα των προγραμμάτων μαθαίνοντας όσα περισσότερα μπορούν. Οι σχολές που χρησιμοποιούν ελεύθερο λογισμικό θα επιτρέψουν στους χαρισματικούς μαθητές να προοδεύσουν ως καλοί προγραμματιστές.

Ο επόμενος λόγος για τον οποίο πρέπει να χρησιμοποιείται στις σχολές το ελεύθερο λογισμικό, βρίσκεται σε ακόμη βαθύτερο επίπεδο. Απαιτούμε απο τις σχολές να διδάξουν στους μαθητές βασικές αρχές και να τους βοηθήσουν να αποκτήσουν χρήσιμες ικανότητες, αλλά δεν είναι μόνο αυτή η δουλειά τους. Η πιο θεμελιώδης αποστολή των σχολών είναι να διδάξουν στους ανθρώπους πώς να γίνουν καλοί πολίτες και γείτονες -- να συνεργάζονται με όσους χρειάζονται τη βοήθεια τους. Στον κλάδο της πληροφορικής, αυτό σημαίνει να μάθουν να μοιράζονται το λογισμικό. Τα ιδρύματα και τα πανεπιστήμια λόγου χάριν, πρέπει πάνω απο όλα να λένε στους φοιτητές τους, "Εαν φέρετε λογισμικό στη σχολή, πρέπει να το μοιραστείτε με τους υπόλοιπους φοιτητές." Φυσικά, η σχολή πρέπει να πράττει όσα διδάσκει: όλο το λογισμικό που είναι εγκατεστημένο στη σχολή πρέπει να είναι διαθέσιμο στους μαθητές για αντιγραφή, ώστε να μπορούν να το έχουν στο σπίτι τους και να το επαναδημοσιοποιούν περαιτέρω.

Η διδασκαλία των μαθητών ώστε να χρησιμοποιούν ελεύθερο λογισμικό, και να συμμετέχουν στην κοινότητα του ελεύθερου λογισμικού, είναι πρακτικό μάθημα πολιτικής. Διδάσκει επίσης στους μαθητές το ρόλο του μοντέλου των δημόσιων υπηρεσιών, ως εναλλακτικό του ιδιόκτητου. Όλα τα επίπεδα μιας σχολής θα πρέπει να χρησιμοποιούν ελεύθερο λογισμικό.

(1). Η εταιρεία παραγωγής τσιγάρων του RJ Reynolds τιμωρήθηκε το έτος 2002 με ποινή 15 εκατομμυρίων δολλαρίων για διαμοίραση δωρεάν δειγμάτων τσιγάρων σε γεγονότα που παρευρίσκονταν νεαρά παιδιά. Δείτε περισσότερα στο http://www.bbc.co.uk/worldservice/sci_tech/features/health/tobaccotrial/usa.htm